Ekspert efter drab: PTSD rammer ofte familien
Det er tit familien, der først ser symptomerne, når krigsveteraner rammes af posttraumatisk stress syndrom
Det er ikke kun de hjemvendte soldater selv, der lider, hvis de er ramt af posttraumatisk stress syndrom (PTSD) - også deres familier bliver hårdt ramt.
Det fortæller overlæge Mahmoud Ashkanian fra Klinik For PTSD og Transkulturel Psykiatri i Aarhus i kølvandet på en tragisk sag, hvor 42-årige Lars Kragh fra Uggelhuse ved Randers er sigtet for at have slået sine forældre ihjel. Lars Kragh har tidligere været udsendt som soldat på Balkan.
Ifølge Hærens Konstabel- og Korporalforening er det netop PTSD, den 42-årige krigsveteran lider af.
SE OGSÅ: Afdøde Kirsten Kragh kæmpede forgæves for veteranhjælp
Han blev tirsdag anholdt og sigtet for drab på sine forældre efter at have været efterlyst i tre dage. Det vides dog ikke, hvorvidt det er hans lidelse, der har ført til den tragiske hændelse.
- Mange PTSD-patienter ender med at få problemer i parforholdet og blive skilt. Familien er ofte de første, der påpeger symptomer. Mange veteraner er opdraget til, at de nok skal klare sig og komme videre. De har måske svært ved at indse, at de har problemer og søge den hjælp, de trænger til - selv om familien bliver ved med at sige, at de ikke er de personer, de har været, siger Mahmoud Ashkanian til TV 2 | ØSTJYLLAND
Lars Kragh fik PTSD efter at have været udsendt som soldat til Bosnien under krigen i det tidligere Jugoslavien i slutningen af 1990'erne. Dengang var der ikke det samme hjemsendingsprogram, som der er i dag.
SE OGSÅ: Krigsveteran nægter sig skyldig i forældredrab
- En PTSD-patient typisk vil have en række symptomer, som fx familien lægger mærke til. De bliver mere irritable og mere tilbagetrukne. De vil også have et forøget alarmberedskab og være meget vagtsomme i forhold til deres omgivelser. Mange veteraner skal hele tiden tjekke og screene lokalet, når de kommer et nyt sted hen, siger Mahmoud Ashkanian.
- De bliver generelt meget følsomme over for deres saner - især lyde. Mange PTSD-patienter er meget lydfølsomme. Hvis en bil punkterer, eller der er fyrværkeri, så får de et meget større chok end os andre. De kan i så fald lægge sig på gulvet og ryste og ikke vide, hvad de skal gøre af sig selv.
SE OGSÅ: Fakkeloptog for afdøde Kirsten og Jørgen Kragh i Låsby
PTSD er ifølge Mahmoud Ashkanian en angstsygdom, men den er langt mere kompleks end almindelig angst. Derfor er det internationalt anerkendt, at sygdommen skal behandles tværfagligt på en højt specialist-niveau.
Det kan dog være svært for krigsveteraner at håndtere sygdommen - og at erkende at den skal behandles.
- Det er en soldaterånd, som man bliver uddannet til. Den er hensigtsmæssig, når man skal løse opgaver under krigsforhold. Men når man er syg, er den ikke hensigtsmæssig, siger Mahmoud Ashkanian.
Se hele interviewet med Mahmoud Ashkanian i videoen øverst i artiklen.
FAKTA: Det er posttraumatisk stress syndrom
* PTSD er beskrevet langt tilbage i tiden. Der er skriftlige beskrivelser tilbage fra den amerikanske borgerkrig. Her var lidelsen kendt som Da Costas Syndrom. Under Første Verdenskrig blev lidelsen kaldt granatchok.
* Det antages, at cirka en procent af befolkningen til enhver tid lider af PTSD. Blandt soldater, som har været i krig, og blandt ofre for katastrofer er hyppigheden højere - cirka 10 procent. Efter voldtægt er den 30 procent.
* Vedvarende symptomer på overfølsomhed og anspændthed, såsom søvnproblemer, irritation eller vredesudbrud er hyppige. De fleste har vanskeligt ved at koncentrere sig og er anspændte.
* Mange oplever en stadig genoplevelse af den skræmmende hændelse både i vågen tilstand og under søvn.
* PTSD er en relativ langvarig og ikke sjælden kronisk tilstand.
* Ved kronisk PTSD har man perioder med øgede symptomer. Herefter går lidelsen tilbage eller mildnes, men for nogen kan symptomerne være konstante og alvorlige i lang tid.
Kilde: sundhed.dk og netdoktor.dk